مکان‌یابی ایستگاههای آتش نشانی شهر گرگان با استفاده از سیستم‌های اطلاعات جغرافیایی

هدف اصلی تاسیس ایستگاه‌های آتش نشانی تامین بخشی از امنیت شهر در راستای اهداف از قبل تعریف شده آنها می‌باشد. لازمه رسیدن به این هدف، اعمال دید سیستماتیک و یکپارچه به عناصر شهری بصورت میکرو و جهت‌دهی ساختار شهر در قالب ماکرو است که این مهم در قالب استفاده از سیستم‌های اطلاعات جغرافیایی (GIS) تا حد زیادی دست یافتنی است. در تحقیق حاضر، هدف اصلی، تعیین بهترین مکان‌ها برای تاسیس ایستگاه‌های آتش نشانی شهر گرگان یا جابجایی مکانی برخی از آنها (درصورت لزوم) می‌باشد. بدین‌منظور در ابتدا و پس از تعریف مدل مفهومی، ضوابط موثر در مکان‌یابی ایستگاه‌های آتش نشانی مشخص شده و اطلاعات مرتبط با هر یک از آنها آماده‌سازی گردید. در مرحله بعد و از میان مدل‌های ارزیابی تصمیم‌گیری چندمعیاره، فرایند تحلیل سلسله مراتبی تحلیلی (AHP) به‌عنوان مدل مورد استفاده در وزن‌دهی معیارها در قالب مقایسات زوجی و بر اساس نظرات کارشناسان اعمال گردید. پس از جمع‌آوری نظرات کارشناسان و به‌منظور جلوگیری از ورود برخی از نظرات احتمالی غیرکارشناسی، مقادیر سازگاری قضاوت‌ها، محاسبه گردید و پس از قابل قبول واقع‌شدن مقادیر CR، از این اوزان جهت بررسی‌های بعدی استفاده گردید. از بین مدل‌های ترکیب، مدل منطق فازی و در قالب استفاده از توابع عضویت که اکثراً بصورت کاربر مبنا بودند، بکارگرفته شدند. با توجه به اهمیت تحلیل شبکه و نقشی که GIS می‌توانست در بررسی شبکه حمل و نقل شهری گرگان داشته باشد، در بخشی مجزا، قابلیت‌های تحلیلی آن در انجام برخی از آنالیزهای معمول از جمله بهینه‌ترین مسیرها برای حرکت ماشین‌های آتش نشانی از ایستگاه به محل وقوع حادثه و همچنین محدوده خدماتی ایستگاه‌ها در اوج بار ترافیک شبکه شهری (ساعت 5/11 صبح) مورد بررسی قرار گرفت، وجود همپوشی‌های مکانی بالا در بین ایستگاه‌ها در برابر خلاهای خدمات رسانی در بخش‌های دیگری از شهر، می‌تواند موید مکان گزینی ناعادلانه فضایی خدمات رسانی ایمنی شهر باشد. لذا پس از اولویت‌بندی مناطق مختلف شهر در جهت تاسیس ایستگاه‌ها، با در نظر داشتن موقعیت کنونی آنها از یک طرف و جابجایی پنجره‌ای نقاط در نقشه اولویت‌بندی شهر و در تناظر با شبکه حمل و نقل شهری، مکان‌های جدید پیشنهاد شدند.